نزديك دروازه شده. از چهره تماشاچيان مي‌شود به‌راحتي فهميد كه نفس در سينه‌شان حبس شده. دروازه‌بان خيز برمي‌دارد. بازيكن پا به توپ با همه قدرت به توپ زير پايش ضربه مي‌زند و گزارشگر بازي چندباري اعلام مي‌كند «توي دروازه».
تماشاچيان از جاي خود بلند مي‌شوند و براي تيم محبوبشان كف و سوت مي‌زنند. اينجا زمين فوتبال نابينايان است؛ جايي كه همه بازيكنان نابيناي مطلق هستند و بايد به دروازه‌باني گل بزنند كه بينايي كامل دارد.
- يك رشته كاملا سخت
بازيكنان در حال تمرين هستند. آنها در اردوي تداركاتي قرار دارند و بايد خودشان را براي مسابقات آينده آماده كنند. جواد فلفلي، متولد سال 1347و مربي اين بازيكنان است. به گفته او از سال 86 استارت فوتبال نابينايان زده شد و به‌طور رسمي نخستين تيم 5نفره فوتبال نابينايان در همين دوره زماني شكل گرفت. آقاي فلفلي مي‌گويد: «فدراسيون نابينايان در 8رشته ورزشي فعاليت دارد كه تمام اين رشته‌ها با فوتبال سر و كار دارند اما در اين ميان سخت‌ترين رشته‌اي كه كمتر كسي سراغ آن مي‌رود همين فوتبال نابينايان است. همه بازيكنان اين رشته، نابيناي مطلق هستند و فدراسيون با هدف اينكه نابينايان از صحنه ورزشي دور نباشند، اين ورزش را براي آنها راه‌اندازي كرده». آقاي فلفلي هم كه به رشته‌هاي خاص و ورزش‌هاي معلولان علاقه بسياري داشت به جمع اين فوتباليست‌ها پيوست تا آنها را به خوبي آموزش بدهد. جالب است بدانيد اين رشته ورزشي تاريخچه دقيقي ندارد اما از كشورهاي اروپايي مثل اسپانيا شروع شده و به كشورهاي ديگر رسيده است؛ «البته در آمريكاي جنوبي مثل برزيل هم اين رشته خاص، طرفداران زيادي دارد و بد نيست بدانيد كه يكي از بهترين تيم‌هاي فوتبال نابينايان برزيل است.» به گفته آقاي مربي در آسيا هم فوتبال نابينايان در ابتدا در كشورهاي چين، كره و ژاپن آغاز و بعدها ايران هم به‌عنوان يكي از بهترين تيم‌ها به اين ليست اضافه شد.
- بگو «ووي»
زميني كه فوتباليست‌هاي نابينا در آن بازي مي‌كنند همانند زمين فوتسال است و ابعاد آن 20در 40متر است. البته بيشتر قوانيني كه در اين نوع فوتبال وجود دارد هم برگرفته از فوتسال است اما نكته مهم در اين ميان بازيكناني هستند كه بايد همگي‌شان نابيناي مطلق باشند به جز دروازه‌بان كه برخلاف بازيكنان، بينايي مطلق دارد، سالم است و هيچ معلوليتي ندارد؛ «تعداد بازيكنان هر تيم 5نفر است و توپي كه براي اين نوع فوتبال درنظر گرفته شده متفاوت با آن چيزي است كه در فوتسال مورد استفاده قرار مي‌گيرد.» شايد براي شما هم سؤال پيش بيايد كه چطور بازيكنان نابينا مي‌توانند جهت حركت توپ را تشخيص بدهند و به جلو حركت كرده و خود را به دروازه حريف برسانند؟ «توپ فوتباليست‌هاي نابينا شبيه توپ گلبال است و در 6 نقطه اين توپ زنگ تعبيه شده؛ يعني به محض حركت دادن آن صداهايي از توپ به گوش مي‌رسد كه تا حدودي كمك مي‌كند تا بازيكن به سمت آن حركت كند.» آقاي فلفلي در حال صحبت در مورد بازيكنان است كه سوت شروع بازي زده مي‌شود. بچه‌ها به‌صورت تمريني بايد مقابل يكديگر قرار بگيرند و فوتبال مهيجي را از خود به نمايش بگذارند. طبق گفته‌هاي آقاي مربي بازيكني كه توپ زير پايش قرار دارد از صداي آن مسير را جهت‌يابي مي‌كند اما در اين ميان بازيكنان حريف كه صداي توپ براي آنها هم آشناست سعي در سد معبر دارند و قصدشان بستن مسير بازيكن مهاجم و گرفتن توپ از اوست. آنها مدام مي‌گويند: «ووي». آقاي فلفلي در اين‌باره اينطور توضيح مي‌دهد: «ووي يا كلمه ماين (مال من) كلمه‌اي است كه بازيكنان حريف بايد مدام به زبان بياورند تا بازيكن مهاجم متوجه حضور آنها در مقابل خود بشود. در واقع اگر بازيكنان حريف گفتن اين كلمه را قطع كنند يا كمتر به زبان بياورند جريمه خواهند شد».
- فقط نابيناي مطلق
در فوتبال نابينايان، راهنماي بازيكنان فقط صداي توپ يا ووي گفتن بازيكنان حريف نيست بلكه در اين ميان راهنماياني هم وجود دارند كه به بازيكنان تيم خود كمك مي‌كنند تا آنها مسيرشان را به‌درستي تشخيص داده و خود را به دروازه حريف برسانند؛ «اولين راهنما دروازه‌بان است كه همه‌‌چيز را مي‌بيند. دروازه‌بان تا محدوده يك‌سوم دفاعي زمين مي‌تواند شرايط را براي بازيكنان خودي توضيح بدهد اما راهنماي بعدي سرمربي است كه بيرون از زمين و در محدوده يك سوم مياني بچه‌هاي خود را با صداي بلند راهنمايي مي‌كند. راهنماي آخر كه سومين راهنما به‌حساب مي‌آيد كمك مربي است كه پشت دروازه حريف مي‌ايستد و در يك سوم حمله بازيكنان را هدايت مي‌كند. بازيكنان هم سعي مي‌كنند با توجه به راهنمايي‌هاي آنها در مسير حركت كنند.» البته در اين بازي ممكن است بارها شاهد اين باشيد كه بازيكنان به‌خاطر نابينايي به كناره زمين بيايند به همين‌خاطر هر دو طرف زمين ديواره‌هايي به ارتفاع يك متر و 20سانتي‌متر وجود دارد كه جزو بازي است و اوت ندارد. اين ديواره‌ها به‌خاطر جنس خاصي كه دارند از آسيب به بازيكنان جلوگيري كرده و كمك مي‌كنند آنها فورا تعادلشان را حفظ كرده و به مسيرشان ادامه دهند اما نكته جالب ديگر در اين بازي، بازيكناني هستند كه چشمبند به چشم خود دارند. گرچه همه اين بازيكنان نابيناي مطلق هستند اما در اين ميان براي اينكه بازيكني از طريق روشنايي نور مسير حركت خود را پيدا نكند به چشم‌هاي آنها پد، گاز استريل و در نهايت چشمبند زده مي‌شود تا هيچ نوري به چشم آنها نرسد. به گفته آقاي مربي، نابينايان براساس نوري كه به چشمشان مي‌رسد كلاس‌بندي مي‌شوند؛ «ب يك، ب 2 و ب 3. كه نابينايان مطلق همان ب يك هستند كه مي‌توانند در فوتبال نابينايان حضور داشته باشند اما در مابقي رشته‌هاي نابينايان مثل شطرنج، جودو، گلبال، دو و ميداني و شنا بازيكنان تاحدودي ديد دارند».
- فوتبال در زمين چمن
فوتبال نابينايان، المپيكي و پارالمپيكي است و در فضاي باز يا چمن‌هاي مصنوعي انجام مي‌شود و در واقع به همين دليل است كه به آن فوتبال مي‌گويند چراكه در سالن انجام نمي‌شود. به گفته آقاي مربي در فوتسال 5خطا و پنالتي دوم وجود دارد اما در فوتبال نابينايان 3 خطا و پنالتي دوم؛ «درواقع در فوتبال نابينايان اگر يك تيم در يك نيمه 3 خطاي مستقيم داشته باشند يعني 3 خطا كه جريمه‌اش ضربه مستقيم است، خطاي چهارم پنالتي دوبل خواهد بود؛ پنالتي‌اي كه از فاصله 8متري زده خواهد شد. در اين حالت بازيكن توپ را روي نقطه مورد نظر مي‌كارد و بعد ضربه مي‌زند.» بازي، در 2 وقت 25دقيقه انجام مي‌شود و تعداد بازيكنان هر دو تيم از 8بازيكن نابينا و 2 دروازه‌بان بينا تشكيل شده كه از اين ميان تنها 5بازيكن در زمين حضور پيدا مي‌كنند؛ يعني يك دروازه‌بان بينا و 4بازيكن نابينا و مابقي هم روي نيمكت ذخيره بازي را دنبال مي‌كنند. راهنماها هم قبل از بازي بايد در جايگاه مورد نظر خود قرار بگيرند و يكي از كارهاي مهمي كه آنها برعهده دارند اين است كه قبل از شروع بازي، بازيكنان خودي را از وضعيت روحي و جسمي بازيكنان حريف باخبر مي‌كنند.
- جهت‌يابي، تمركز، تكنيك بالا
لازم است بدانيد در فوتبال نابينايان هر نابينايي نمي‌تواند يك فوتباليست درست و درمان شود چراكه مربيان بازيكناني را براي تيم خود انتخاب خواهند كرد كه مشخصات لازم را داشته باشند كه مهم‌ترين فاكتور انتخاب بازيكنان، داشتن قدرت جهت‌يابي است؛ «جهت‌يابي نياز به تمركز بازيكن دارد و اين براي ما خيلي مهم است اما يكي ديگر از مشخصه‌هاي بازيكن نابينا برخوردار بودن از تكنيك پا به توپ سريع است. در اين فوتبال طريق حركت بازيكنان بسيار اهميت دارد و آنها بايد بتوانند به سرعت يك پا دو‌پا كنند و به جلو بروند، ضمن اينكه گوش‌شان را به صحبت‌هاي راهنماها هم بدهند، به همين‌خاطر داشتن قدرت شنوايي بالا هم از فاكتورهاي انتخاب اين بازيكنان است.» در اين فوتبال مهم‌ترين خطا هم نگفتن كلمه ووي است. به گفته آقاي مربي اين خطا زياد رخ مي‌دهد. ما بسيار تأكيد مي‌كنيم تا بازيكنان حريف اين كلمه را به زبان بياورند چراكه هم بازيكن مهاجم كه پا به توپ است مسير خود را تشخيص خواهد داد و هم از برخورد بازيكنان با يكديگر جلوگيري مي‌شود چراكه بارها پيش آمده كه با نگفتن اين كلمه توسط بازيكنان حريف، آنها با مهاجم برخورد كرده و به‌شدت آسيب ديده‌اند؛ خوب به‌خاطر دارم كه در بازي‌هاي اينچئون كره‌جنوبي، 2 بازيكن ما به‌خاطر برخورد با بازيكنان حريف راهي بيمارستان شدند».
- قهرماني در اينچئون كره
استان‌هاي فارس، كرمان، آذربايجان‌شرقي، گيلان، مازندران، خراسان، تهران و... از استان‌هايي هستند كه به فوتبال نابينايان اهميت داده و مسابقات آن را انجام مي‌دهند. همگي اين استان‌ها تقريبا در اين زمينه فعال هستند اما داشتن بازيكن خوب و تكنيكي به‌خودي خود كافي نيست چراكه به گفته جواد فلفلي خيلي از اين استان‌ها از زمين چمن خوب، ديواره‌هاي نصب شده اطراف زمين، توپ مناسب و... برخوردار نيستند و اين ورزش هزينه بسياري دارد. در كنار اين، داشتن مربياني آموزش‌ديده به بازيكنان نابينا كمك خواهد كرد تا زودتر پيشرفت كنند؛ «بازيكناني كه در تيم ملي فعاليت دارند بيشتر از استان‌هاي فارس و كرمان هستند و ما تا به حال موفق شده‌ايم در 7دوره مسابقات كشوري و يك دوره مسابقات باشگاهي در داخل كشور شركت كنيم و مقام بياوريم». شركت در بازي‌هاي آسيايي كره در سال 86 و به‌دست آوردن مقام سوم آسيا، شركت در بازي‌هاي پاراآسيايي گوانگجو و به‌دست آوردن مقام نايب‌قهرماني، شركت در بازي‌هاي پاراآسيايي اينچئون كره‌جنوبي و به‌دست آوردن مقام قهرماني و در سال2002 به‌دست آوردن عنوان قهرماني در بازي‌هاي جهاني آنتاليا، بخش ديگري از موفقيت‌هاي تيم فوتبال نابينايان در اين مدت بوده است. به گفته آقاي مربي اين فوتبال فقط يك بازي نيست بلكه اين ورزش قادر است بازيكنان نابينا را به زندگي اجتماعي خود بازگرداند و باعث شود آنها از گوشه‌گيري و انزوا دست بردارند چراكه فوتبال رشته‌اي تيمي است و از اين لحاظ به بچه‌ها كمك مي‌كند تا در قالب يك گروه احساس وظيفه كنند. اين اتفاق در زندگي، تحصيل و كار آنها هم اثر گذاشته تا جايي كه در حال حاضر در تيم فوتبال نابينايان بازيكناني هستند كه در مقطع كارشناسي‌ارشد درس مي‌خوانند، چند بازيكن، متاهل و صاحب فرزند شده‌اند در حالي كه خانم‌هاي آنها بيشتر بيناي كامل هستند. در اين ميان تنها دغدغه اين بچه‌ها پيدا كردن كار و امرار معاش است؛ «به‌واسطه نابينا بودن خيلي از خانواده‌هاي اين بچه‌ها آنها را قبول ندارند اما ما مورد داشتيم كه اين فرد در حال حاضر آنقدر پيشرفت كرده كه در روابط عمومي يكي از ارگان‌هاي دولتي مشغول به‌كار است، مقام قهرماني آسيا را در كارنامه كاري خود دارد و حالا خانواده‌اش را هم پوشش داده و امور خانه را هم برعهده دارد.»
نظر شما